مله گاله(پژوهشی در تاریخ یک روستا)

کوهمره: نگهبان زبان و فرهنگ کهن ایرانی

چکیده
منطقه کوهمره در استان‌ فارس نه تنها به دلیل طبیعت بکر و تاریخ پر فراز نشیب، بلکه به خاطر حفظ واژگان کهن ایرانی در گویش محلی خود، اهمیت ویژه‌ای دارد. این مقاله به بررسی ریشه‌های باستانی گویش کوهمره‌ای، ارتباط آن با زبان‌های ایرانی کهن مانند پارسی باستان، اوستایی و پهلوی، و همچنین پیوندهای فرهنگی و ژنتیکی مردم این منطقه با اقوام باستانی می‌پردازد.

*۱. مقدمه*
کوهمره، سرزمینی کوهستانی با پیشینه‌ای غنی، از دیرباز محل سکونت اقوام مختلف بوده است. مردم این منطقه با ویژگی‌هایی مانند شجاعت، مهمان‌نوازی، متانت طبع و پایداری در سنت‌ها شناخته می‌شوند. اما آنچه کوهمره را از نظر زبان‌شناسی و تاریخ فرهنگی متمایز می‌کند، بقایای زبانی بازمانده از دوران باستان در گویش محلی آن است.

*۲. واژگان کوهمره‌ای و ریشه‌های باستانی*
*۲-۱. نمونه‌های بارز واژگان کهن*
برخی واژه‌های رایج در گویش کوهمره‌ای، ارتباط مستقیمی با زبان‌های ایرانی باستان دارند:

- *مله (گردنه):*
- مشابه پارسی میانه: "مل" به معنای گردن.
و............

*۲-۲. چرا این واژه‌ها در کوهمره باقی مانده‌اند؟*
- جغرافیای کوهستانی: انزوای نسبی منطقه باعث حفظ زبان محلی شده است.
- تداوم فرهنگی: اقوام ساکن در کوهمره، حافظه زبانی قوی دارند.
- کشاورزی دیرینه: واژه‌های مرتبط با محصولات بومی کمتر دچار تغییر شده‌اند.

*۳. پیوند مردم کوهمره با اقوام باستانی*
*۳-۱. ویژگی‌های اخلاقی و فرهنگی*
مردم کوهمره به شجاعت، آزادگی و پایبندی به سنت‌ها مشهورند، ویژگی‌هایی که با توصیفات تاریخی از پارس‌ها، مادها و کاسی‌ها مطابقت دارد.

*۳-۲. شواهد تاریخی و باستان‌شناسی*
- گورستان‌های سنگی: نشانه‌هایی از حضور زرتشتیان در دوره ساسانی.
- سنگ‌نوشته‌های محلی: احتمال وجود تأثیرات پارسی باستان در خط و زبان.

*۳-۳. مطالعات ژنتیکی*
بررسی‌های ژنتیک انجام شده از مردم کوهمره نزدیکی زیادی به جمعیت‌های باستانی فلات ایران دارند.

*۴. نتیجه‌گیری: کوهمره، موزه زنده زبان و فرهنگ ایران باستان*
گویش کوهمره‌ای، با حفظ واژه‌های کهن نه تنها یک لهجه محلی نیست، بلکه بازمانده ارزشمند زبان‌های کهن ایرانی است. مردم این منطقه، با ویژگی‌های فرهنگی و ژنتیکی منحصربه‌فرد خود، وارثان راستین تمدن‌های باستانی زاگرس به شمار می‌آیند.

*۵. پیشنهاد برای تحقیقات آینده*
- مطالعه میدانی واژگان کوهمره‌ای: ثبت سیستماتیک واژه‌های کهن پیش از نابودی آن‌ها.
- بررسی سنگ‌نوشته‌های محلی: جستجوی ارتباط بین خطوط محلی و خطوط باستانی.
- تحلیل ژنتیکی عمیق‌تر: تعیین دقیق‌تر تبار مردم منطقه.

*تهیه کننده:* محمود بخشی

*منابع:*
- فرهنگ واژگان پهلوی (مکنزی)
- تاریخ طبری (ترجمه فارسی)
- پژوهش‌های زبان‌شناسی ایران باستان (احمد تفضلی)