مله گاله(پژوهشی در تاریخ یک روستا)

نویسنده: صفر علی مهری

همکاران: پروفسور
عبدالرسول خیراندیش (استاد دانشگاه شیراز)، کارشناسان میراث فرهنگی شیراز، و جامعه محلی منطقه

چکیده این مقاله با هدف بررسی قدمت روستای ده سرخی و آثار اطراف آن در استان فارس، بر پایه پژوهش های میدانی، مشاهدات باستان شناختی، و تحلیلهای تطبیقی تدوین شده است. با استناد به شواهدی همچون معماری سازه ها، نمونه های سنگی، سکه های کشف شده، و موقعیت جغرافیایی، فرضیه اصلی مقاله اشاره به احداث اولیه این بناها در دوره ساسانیان و تحولات بعدی آنها دارد. همچنین، فرضیه های جانبی درباره کاربرد نظامی یا تجاری برخی آثار مطرح شده است.

*مقدمه*
روستای ده سرخی در منطقه ای کوهستانی با ویژگی های منحصربه فرد طبیعی و تاریخی واقع شده است. با توجه به موقعیت جغرافیایی آن در نزدیکی مراکز حکومتی ساسانیان نظیر فیروزآباد و کازرون (گور یاخور و بیشاپور)، این پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش است که آیا شواهدی از حضور ساسانیان در این منطقه وجود دارد؟ پیشینه تحقیق شامل دو سفر میدانی، مشارکت جامعه محلی، و همکاری متخصصان باستان شناسی است.

*روش تحقیق*
۱. مشاهدات میدانی: بازدید از روستا، عکسبرداری از سنگها و ابنیه، و بررسی موقعیت جغرافیایی.
۲. نمونه برداری علمی: ارسال عکسها و داده ها به اساتید معماری و باستان شناسی برای تحلیل تطبیقی.
۳. مصاحبه با کهنسالان محلی: جمع آوری روایات شفاهی درباره سکه های ساسانی و تغییرات تاریخی.
۴. همکاری با متخصصان: نظرات پروفسور خیراندیش و کارشناسان میراث فرهنگی شیراز.

یافته ها و تحلیل
شواهد مرتبط با دوره ساسانیان

موقعیت جغرافیایی: نزدیکی به مراکز اولیه ساسانیان و مشابهت با قلعه دختر (از آثار شاخص ساسانی)

معماری: تطابق سنگهای تراشیده شده با سبک ساسانی و وجود چاههای عمیق (مانند چاه کوه دلو) که نیاز به فناوری پیشرفته دارد.

سکه های ساسانی: گزارشهای محلی از کشف سکه ها در منطقه شوراب و مله گاله.

*فرضیه های جانبی*

کاربرد نظامی احتمالی:
وجود آثار شبیه به دژ در تنگ
سرخی با تسلط بر راه های ارتباطی و نزدیکی به چشمه آب.

کاربرد تجاری:
با استناد به نقل قول ابن بلخی درباره رونق بازارهای منطقه، احتمال وجود بازارچه برای فروش محصولات باغی.

تغییر کاربری در گذر زمان: تبدیل احتمالی قلعه های ساسانی به مراکز تجاری در دوره های بعدی.

کوچه باغی جنوب غربی:
احتمال وجود سکونت گاه های تاریخی در مسیر رودخانه.

ساختارهای مدفون در جنگل: که نیاز به کاوش باستان شناختی برای تعیین گستردگی سکونت گاهها.

*نتیجه گیری:*
شواهد میدانی و تطبیقی موجود، فرضیه ساسانی بودن پایه های اولیه ده سرخی را تقویت میکنند، این موضوع با توجه به کاوشهای باستان شناختی و مستندسازی انجام شده و همچنین، فرضیه های جانبی درباره کاربرد نظامی یا تجاری، قابل استناد هست.

منبع:کتاب مله گاله در گذر زمان