*گزارشی از تخته سنگ کشف شده مربوط به دوران باستان در روستای مله گاله واقع در کوهمره سرخی فارس که تعداد زیادی جوغن یا جوغان روی آن حک شده است* .
✅تعدادی جوغن و یا جوغان و کاسه مربوط به دوران باستان که بر بر روی سنگ حکاکی شده است در روستای مله گاله پیدا شده است، این جوغن ها نشانه چیست ؟ رمزیابی و رمزگشایی آنها چگونه است ؟ آیا وجود تعداد زیادی جوغن یا جوغان بر روی سنگها در یک محل و مکان نشانه وجود قبر و قبرستان دسته جمعی هستند ؟ آیا در محل و مکانی که بر روی سنگ تعدادی جوغن جوغان به صورت کاسه سوراخ شده است نشانه قبر و دنیای مردگان و یا گورستان جمعی است؟
✅در ابتدا مطالبی در باب این موضوع برگرفته از سایت باستان شناسی ایرانیان ارائه می گردد و در کنار آن نتیجه گیری می شود.
*جوغان و کاسه*
✅جوغن در زبان آریاییان به معنی کاسه می باشد جوغان و کاسه . در بعضی متون نیز از جوغان میتوان معنی هاون را برداشت نمود . در هر صورت مفهومی که منتقل میکند فضایی دایره شکل است که پیرامون و اطرافش به وسیله سنگ ، فلز ، سفال و هرچیز دیگری پوشیده باشد . تعبیر کاسه برای کلمه جوغن بسیار مناسب است .در حال حاضر به سنگ نگاره های مثلثی شکل و مربع و مستطیل و … نیز جوغن اطلاق می شود. چند مکان تاریخی و روستا در کشورمان داریم که نامی برگرفته از جوغن دارند مثلا چغان تپه کردستان ، تپه چوغان لو در آذربایجان و ….
✅اقوام های مختلف، آسیایی، هند و اروپایی... بنا بر اعتقاداتشان گورهایی مدور و کوچک میساختند و مردگان خودرا درون آن به دفن میکردند . ( دلایل آن در نسخ استخوانی و نحوه تدفین آریایی تشریح شده ) این قبور حفره مانند ، شباهت زیادی با کاسه و یا هاون داشت ، علامت جوغن از همان زمان برای نماد قبر مورد استفاده قرار گرفته است . البته مشاهدات باستانشناسان نیز موید هم زمانی آغاز بکار گیری نماد جوغن ، برای شناسایی قبور زرتشتیان (گبریان) ، با این نوع تدفین میباشد. جوغن فقط و فقط نشانه وجود قبر است . به همین دلیل است که در ارتفاعات پایین تر قبرستانها زرتشتیان ، که تعداد بیشتری از مردم که همانا کشاورزان و …مردم عادی هستند ، وجود دارد و در ارتفاعات بلند تر که اکثر مقبره ها در آن قرار دارد تعداد جوغنها خیلی کمتر می شود .
✅جوغنها به صورت افقی روی سطح سنگ ، عمودی بر دیواره سنگ و مایل وجود دارند که همگی نشانه وجود قبرند.
✅یکی از مواردی که از این جوغنها استفاده میشده این بوده که درون آن مواد یا روغن خاصی می ریختند و آتش میزدند و در کنار نور و گرمای آن و چه بسا دود حاصل از آن ، به اجرای مراسم های مذهبی خود می پرداختند. .
✅علامت جوغن گرد روی تخته سنگ بطور عمودی و کنار آن علامت رد پای برهنه چپ علامت جوغن و رد پا نشانه قبر است و باید متمایل به سمت انگشتان پای چپ بین سه الی هفت قدم یا هفت مترباشد.
✅اگر صفحه سنگی که جوغن روی اون قرار دارد صاف باشد قبری در کنار همان جوغن روی همان سنگ قرار دارد ولی اگر با رد پای چپ همراه بود تا هفت متر از ردپا فاصله و به سمت چپ کاوش کنید.
روش کاوش هم به این صورت از فاصله سه متری پا به شکل قبری کار کنید و به همون سمت تا فاصله هفت متر ادامه دهید.دفینه های پای چپ به خود پا نزدیک است.
✅اگر چندین جوغن بر روی یک سنگ یا صخره متحرک دیدید . مثل سنگی در زمین کشاورزی یا بیابان که قابل حرکت باشد نشانه چندین قبر است که در همان حوالی موجود است قبرها را مثل شکل بالا پیدا می کنید و بعد از پیدا کردن اولین قبر بقیه قبرها رو به عقب هستند برای پیدا کردن فاصله بین قبرها نیز باید فاصله بین جوغن ها را اندازه گیری کرده و هر یک سانتیمتر را یک متر محاسبه کنید.
✅در اکثر نقاط ایران و حتی جهان! حکاکی های فوق را ، میتوانید پیدا نمایید که مشابه موارد یاد شده فوق بوده و بسیاری از آنها، نشانه ای برای قبرها و مقبره ها می باشند ولی تمام آنها الزاما نشانه قبر نبوده و نیست!
برای اینکه بفهمیم کدام یک از این حکاکی ها درست می باشند باید در نزدیکی محلی که مشغول تحقیقات می باشیم، این سه عنصر وجود داشته باشد:
از انواع نشانه ها که به تعداد زیادی در اراضی و مناطق مختلف کشور با آنها روبرو می شویم، جوغان ها است..
باید متذکر شوم که بطور کلی، تمامی حکاکی های هندسی گود بر روی سنگ ها و صخره ها را، جوغان یا جوغن می گوییم و البته در مناطق مختلف کشور با نامها و اسامی مختلفی از آن یاد می شود، مانند:
کاسه سنگ
پیاله
فنجان
گوَن
جَوَن
چوگان
تَلم
جوقن و …
ضمنا توجه داشته باشید که جوغان ها فقط شامل حکاکی های گود گرد نبوده و تمامی اشکال هندسی را نیز، در بر می گیرد، مانند:
حکاکی های گرد و بیضی شکل (کروی)حکاکی های مربع و مستطیل شکل (مکعبی)حکاکی های مثلثی و هرمی شکل و مخروطی در اکثر نقاط ایران و حتی جهان! حکاکی های فوق را ، میتوانید پیدا نمایید که مشابه موارد یاد شده فوق بوده و بسیاری از آنها، نشانه ای برای قبرها و مقبره ها می باشند ولی تمام آنها الزاما نشانه قبر نبوده و نیست!
برای اینکه بفهمیم کدام یک از این حکاکی ها درست می باشند باید در نزدیکی محلی که مشغول تحقیقات می باشیم،
*این سه عنصر باید حتما وجود داشته باشد* .:
*1-آب*
*2-تپه یا زمین شیب دار* به سمتی که خورشید صبح ها بصورت مایل به آن بتابد و تقریبا در تمام طول روز نور خورشید به آنجا تابیده شود.
*3- منطقه مسکونی جدید یا قدیمی* و تخریب شده (آثار زندگی)
هر سه مورد فوق باید حتما موجود باشند. اگر یکی از این عناصر وجود نداشته باشد نشانه هایی که روی صخره ها حکاکی شده مفهوم دیگری داشته و نشانه قبر و مقبره نخواهد بود. که هر سه این علامت در کنار این تخته سنگ پیدا شده در روستای مله گاله وجود دارد.
✅اولین معیار کیفیت است ، باید حکاکی ها یکنواخت و اصولی باشد و حتی اگر فرسایش بر روی آنها تاثیراتی گذاشته باشد، باز هم بتوان تاثیرات دست بشر را بر روی آن مشاهده نمود. این نکته را نیز باید مد نظر داشته باشیم که در مکان هایی که احتمال آب چکه بر روی سنگها و صخره ها وجود دارد (ماتند: کف غارها و سنگهایی که در در پناه و زیر سنگهای بزرگ تر قرار دارند) احتمال خطای ما زیاد خواهد بود و لذا بهتر آن است که از آنها چشم پوشی نماییم.
✅عمق آنها از ۵ سانت شروع می شود و گاها تا ۳۵ سانت نیز دیده شده است ، قطرشان نیز، بین ۵ سانت تا یک متر هم می باشد!
هدف از ساخت این نشانه ها گاهی تقدیم کردن چیزی برای مرده است… (مانند امروز که حلوا و خرما بر سر مزار می گذارند) که در باستان شناسی آن را ” گودال قبر” می گویند، ولی این شامل همه قبرها و قبرستانها نمی شود، چرا که در بسیاری از موارد، کروکی یک قبرستان یا چند مقبره مهم در زیر زمین می باشد و به این دلیل ساخته شده اند که با این روش فقط نزدیکان و اقوام متوفی از محل قبرهای خاندان خود، مطلع گردد و بدین ترتیب از گزند دزدان و دستبرد، به دور باشند. البته باید متذکر شوم که برخی از این نشانه ها نیز جنبه دینی و اعتقادی نیز دارد که این موارد از بحث ما خارج می باشد.
نتیجه گیری :
با توجه به موارد مطرح شده قطعا این سنگ با مشخصات ارائه شده در سایت باستان شناسی مربوط به دوران باستان است .و روستای مله گاله و مناطق مختلف کوهمره از زمان باستان تا کنون محل زندگی انسانهای با نژاد آریایی بوده است .
*تهیه کننده محمود بخشی از روستای مله گاله*